در سفرم به افغانستان با خرید بلیط هواپیما تهران کابل، با کشوری روبه‌رو شدم که مردمش بسیار مهربان بودند و فرهنگی اصیل داشت. در هر شهر، بازارهای شلوغ و پررنگ‌ولعاب، فرش‌های دست‌بافت، بوی ادویه‌ها و صنایع دستی گوناگون توجهم را جلب می‌کرد. تصمیم گرفتم برای خانواده و دوستانم سوغاتی‌هایی بخرم که هم زیبا باشند و هم یاد سفرم را برای همیشه زنده نگه دارند. هر کدام از این سوغاتی‌ها داستانی در دل خود داشتند. در این مطلب از هدیتا تریپ می‌خواهم تجربه خودم از خرید سوغاتی های افغانستان را برای شما بیان کنم.
معرفی ۷ تا از بهترین سوغاتی های افغانستان
همیشه فکر می‌کردم که در افغانستان سوغاتی یا هدیه‌ای برای خرید وجود ندارد!! ولی بعد از سفرم به این شهر کاملاً نظرم عوض شد. مهمترین سوغاتی های افعانستان عبارت‌انداز:
۱. فرش افغانستانی
فرش‌های افغانی یکی از ارزشمندترین و بهترین سوغاتی های افغانستان هستند که می‌توان از سفر به این کشور با خود آورد. این فرش‌ها به‌طور کامل با دست بافته می‌شوند و هر کدام از آن‌ها داستانی از فرهنگ، هنر و صبر را در دل خود دارند. طرح‌های سنتی، نقوش الهام‌گرفته از طبیعت و رنگ‌های کاملاً طبیعی باعث شده‌اند این فرش‌ها نه‌تنها در داخل کشور، بلکه در بازارهای جهانی نیز محبوبیت بالایی داشته باشند. بافنده‌ها، اغلب زنانی با دستان هنرمند هستند که ساعت‌ها و گاهی روزها برای گره‌زدن ردیف‌به‌ردیف نخ‌ها زمان می‌گذارند تا طرح نهایی شکل بگیرد. شهرهایی مانند هرات، مزارشریف و قندهار از مهمترین مراکز تولید این فرش‌های نفیس هستند. وقتی برای اولین‌بار وارد بازار فرش هرات شدم، بوی پشم، رنگ‌های گیاهی و صدای آرامش‌بخش بافنده‌ها فضای بازار را برایم فراموش‌نشدنی کرد. به نظرم خریدن یک فرش افغانی یعنی بردن بخشی از روح این سرزمین با خود به ایران!!
۲. جواهرات افغانی یکی از گران ترین سوغاتی های افغانستان
جواهرات سنتی افغانستان بسیار زیبا و متفاوت هستند. این زیورآلات بیشتر با نقره ساخته می‌شوند و در طراحی آن‌ها از سنگ‌هایی مانند فیروزه، لاجورد و عقیق استفاده می‌شود. بسیاری از این جواهرات توسط زنان هنرمند افغان ساخته می‌شوند که هنرشان را از مادران و مادربزرگ‌هایشان یاد گرفته‌اند. من در کابل از یک فروشنده محلی، یک جفت گوشواره نقره با نگین فیروزه خریدم که خودش طراحی و ساخته بود. استفاده از این جواهرات حس خوبی دارد، چون می‌دانید که پشت هر قطعه، دست یک هنرمند و قصه‌ای از دل این سرزمین وجود دارد.
۳. لباس و پوشاک افغانی
لباس‌های رنگارنگ، چشم‌نواز و پر از جزئیات ظریف سنتی افغانستان یکی از زیباترین قسمت فرهنگ این کشور و از بهترین سوغاتی های افعانستان هستند. همچنین، هر منطقه از افغانستان سبک خاص خود را در دوخت، رنگ و تزیین لباس دارد. یکی از معروف‌ترین پوشاک مردانه افغان، چپن است؛ نوعی بالاپوش شبیه پالتو که بیشتر در فصل‌های سرد و در نواحی چون کابل، مزار شریف و بلخ می‌پوشند. چپن‌ها اغلب با خطوط راه راه و رنگ‌های تیره دوخته می‌شوند و ظاهری اصیل و باوقار دارند. در مقابل، لباس‌های زنانه معمولاً با پارچه‌های براق، رنگ‌های شاد و گلدوزی‌های بسیار زیبا تزیین می‌شوند. من برای مادرم یک لباس سنتی زنانه خریدم که با نخ‌های طلایی و سبز گلدوزی شده بود؛ وقتی آن را دید، خیلی پسندید.
۴. صنایع دستی افغانستان از بهترین سوغاتی های افغانستان
در بسیاری از شهرها و حتی روستاهای کوچک، می‌توان هنرهایی مانند منبت‌کاری روی چوب، فلزکاری، سفال‌گری و نقاشی‌های سنتی را دید. من خودم زمانی که به بازار قدیمی هرات رفتم، چند جعبه چوبی زیبا دیدم که با طرح‌های سنتی بسیار ظریف تزئین شده بودند. این جعبه‌ها کوچک بودند و برای نگهداری وسایل شخصی یا جواهرات بسیار مناسب هستند. در کنار آن‌ها، سینی‌های مسی و ظروف تزئینی نیز وجود داشت که نقش و نگارهای آن‌ها واقعاً چشم‌نواز بود. رنگ‌ها، طرح‌ها و دقتی که در ساخت آن‌ها به‌کار رفته بود، نشان می‌داد که با عشق و توجه فراوان ساخته شده‌اند. به نظر من، خرید یک اثر هنری از صنایع دستی افغانستان فقط یک خرید ساده نیست، بلکه بردن بخشی از فرهنگ و هنر این مردم به همراه خود به ایران است.
۵. زعفران افغانستان
زعفران افغانستان یکی از باکیفیت‌ترین و خوش‌عطرترین زعفران‌های دنیاست که بیشتر در منطقه هرات کشت و برداشت می‌شود. شرایط اقلیمی خاص، خاک حاصلخیز و آب‌و‌هوای مناسب این منطقه باعث شده زعفران تولیدشده در آن از نظر رنگ، طعم و عطر خیلی با کیفیت باشد. کشاورزان افغانی با دقت فراوان و به‌صورت دستی گل‌های زعفران را می‌چینند، سپس با روش‌های سنتی آن را خشک می‌کنند تا خواص و کیفیت آن حفظ شود. من در یکی از سفرهایم به افغانستان، چند بسته زعفران اصل تهیه کردم. وقتی برای اولین بار با آن چای زعفرانی درست کردم، عطر دل‌انگیزش تمام فضای خانه را پر کرد. واقعاً طعمش بی‌نظیر بود.
۶. محصولات چرمی دست‌دوز از بهترین سوغاتی های افغانستان
در بازارهای محلی، انواع کیف، کفش، کمربند و جلدهای چرمی را دیدم که با دقت و ظرافت تمام، به‌صورت دستی دوخته شده بودند. این محصولات از چرم طبیعی تهیه می‌شوند و معمولاً طرح‌ها و نقش‌های سنتی و زیبایی روی آن‌ها حک شده است. من در یکی از مغازه‌های کابل، یک کیف دوشی چرمی خریدم که کاملاً دست‌دوز بود. هنوز هم وقتی آن را باز می‌کنم، بوی خاص و دلنشین چرم طبیعی‌اش حس می‌شود. لمس‌کردن و استفاده از این کیف واقعاً لذت‌بخش است، چون می‌دانم که با دستان هنرمند یک استادکار ساخته شده است. این نوع سوغاتی‌ها فقط برای استفاده نیستند، بلکه بخشی از فرهنگ و هنر مردمان افغانستان را نیز با خودشان دارند.
۷. شیرینی‌های افغانی یکی از پرطرفدارترین سوغاتی افغانستان
شیرینی‌های افغانی یکی از لذت‌بخش‌ترین تجربه‌هایی خوردنی و از بهترین سوغاتی های افعانستان هستند که باید طعم آن‌ها را چشید. این شیرینی‌ها طعمی خاص و متفاوت دارند که در کمتر جایی می‌توان مشابه آن‌ها را پیدا کرد. جلابی، کلچه، شیرپیره و برقَه از جمله معروف‌ترین شیرینی‌های سنتی افغانستان هستند که مردم آن‌ها را در مراسم‌ها و مهمانی‌ها تهیه و مصرف می‌کنند.
مواد اولیه‌ای که در تهیه این شیرینی‌ها استفاده می‌شوند، معمولاً شامل آرد، شکر، هل، بادام، نارگیل و گلاب هستند که هر کدام به‌تنهایی عطر و طعم دل‌پذیری به شیرینی می‌دهد. من شخصاً در یکی از قنادی‌های قدیمی شهر کابل، جلابی تازه‌ای خوردم که مزه شیرین و گرم آن هنوز در خاطرم مانده است. اگر به‌دنبال یک سوغاتی خوراکی و خوشمزه هستید، پیشنهاد می‌کنم حتماً این شیرینی‌ها را امتحان کنید.
خلاصه
افغانستان کشوری است که زیبایی‌ها و هنرهای آن کمتر دیده شده‌اند. در این سفر یاد گرفتم که پشت هر سوغاتی، یک داستان، یک خانواده و یک هنرمند وجود دارد. اگر روزی به این کشور سفر کردید، حتماً سری به بازارهای محلی بزنید، با مردم گپ زده و از نزدیک با فرهنگ و هنرشان آشنا شوید. سوغاتی های افغانستان فقط اجناس خریدنی نیستند، بلکه پیام‌آور عشق، هنر و زندگی مردم این سرزمین هم هستند.
لینک های مرتبط
