در یکی از سفرهای پرماجرایم، تصمیم گرفتم با خرید بلیط هواپیما مشهد کابل راهی کابل، پایتخت افغانستان شوم؛ شهری که سال‌ها نامش با اخبار تلخ همراه شده است. اما برخلاف تصورات، آن چه از نزدیک با آن روبه‌رو شدم، شهری پر از تاریخ، فرهنگ و مردمانی مهمان‌نواز بود. در دل این شهر، بناهای تاریخی کابل همچون نگینی درخشان، روایتگر گذشته‌ای با شکوه‌اند. در ادامه از مجله هدیتا تریپ به معرفی جاهای تاریخی کابل که حتماً باید در سفر به این شهر از آن‌ها بازدید کنید می‌پردازیم.
معرفی ۱۰ تا از بناهای تاریخی کابل قلب آسیا
تا قبل از این که به افغانستان و پایتخت آن یعنی کابل سفر کنم؛ هیچ وقت تصوری از این همه مکان‌های تاریخی و با قدمت نداشتم؛ اما سفر به شهر زیبایی کابل، کاملاً نظرم را در این مورد عوض کرد. با من همراه شده تا با مکان‌هایی تاریخی کابل به‌طور کامل آشنا شوید.
۱. باغ بابر؛ جایی برای نفس کشیدن در دل تاریخ
اولین جایی که به توصیه یکی از اهالی کابل رفتم، باغ بابر بود. از همان لحظه ورود، سکوت و طراوت باغ آدم را مجذوب خودش می‌کرد. این باغ فقط یک فضای سبز نیست، بلکه محل دفن بابرشاه، بنیان‌گذار سلسله گورکانیان نیز به‌شمار می‌رود. در حین قدم زدن در پیاده‌روهای سنگ‌فرش‌شده، حس می‌کردم در دل تاریخ راه می‌روم. معماری سنتی، درختان سر به فلک کشیده و چشم‌اندازی که از بالای تپه دیده می‌شود، همگی تصویری به‌یادماندنی در ذهن من ایجاد کردند. اگر بخواهید یکی از بناهای تاریخی کابل را انتخاب کنید، باغ بابر گزینه‌ای بی‌رقیب خواهد بود.
۲. قلعه بالا حصار؛ شکوهی که از دل کوه برمی‌خیزد!!
پس از صرف صبحانه‌ای محلی و خوشمزه، راهی بالا حصار شدم. مسیر منتهی به این قلعه بر فراز تپه‌ای بلند قرار دارد و کمی پیاده‌روی لازم است، اما بی‌تردید ارزشش را دارد. وقتی به بالای قلعه رسیدم، منظره کابل با خانه‌های گلی، مسجدها و خیابان‌های پرجنب‌وجوش زیر پایم بود. دیوارهای قطور و برجک‌های نظامی بالا حصار، قدرت نظامی افغانستان در دوره‌های گذشته را به‌خوبی نشان می‌دهند. در سکوت این مکان، تاریخ انگار دوباره جان می‌گیرد. از نظر من، این قلعه از ماندگارترین بناهای تاریخی کابل است که حس اقتدار و دلیری را به بازدیدکننده منتقل می‌کند.
۳. مسجد شاه دوشمشیره؛ ترکیبی خاص از هنر و ایمان در کابل
در شلوغ‌ترین نقطه کابل، مسجدی با رنگ زرد و ستون‌هایی چشم‌نواز دیدم که بی‌اختیار من را به سمت خود کشیدند. مسجد شاه دوشمشیره، بنایی است با معماری منحصربه‌فرد که در آن ترکیب عناصری از سبک غربی با هنر اسلامی به چشم می‌خورد. فضای داخل مسجد، بسیار روشن و آرام است. در کنار ستون‌ها نشستم و به صدای اذانی گوش سپردم که از مناره‌ها پخش می‌شد. نکته جالب، روایت‌های مردم درباره دو شمشیر این شاهزاده بود که از حق دفاع کرده است. اگر در سفر خود فقط وقت بازدید از چند بنا را دارید، این مسجد یکی از شاخص‌ترین بناهای تاریخی کابل محسوب می‌شود.
۴. زیارتگاه سخی؛ مکانی پر از آرامش در قلب آسیا
یکی از روح‌نوازترین مکان‌هایی که در کابل دیدم، زیارتگاه سخی بود. فضای معنوی آن، آدمی را حتی اگر اهل دین و آیین خاصی نباشد، به تأمل و آرامش می‌کشاند. هنگام ورود، جمعی از مردم در حال دعا و روشن‌کردن شمع بودند. بنای زیارتگاه، با گنبدی آبی‌رنگ و کاشی‌کاری‌های سنتی، بسیار زیبا و باشکوه است. مردم کابل احترام خاصی برای این مکان قائل هستند و حضور در آن حس صلح را در دل انسان زنده می‌کند. در میان بناهای تاریخی کابل، زیارتگاه سخی جایگاهی خاص دارد که پیوند عمیقی میان فرهنگ و ایمان برقرار کرده است.
۵. مدرسه عبدالرحمان خان؛ جایی که تاریخ با آموزش گره خورده
در یکی از خیابان‌های قدیمی‌تر کابل، ساختمانی دیدم که تابلو آن نشان می‌داد مدرسه‌ای متعلق به دوران عبدالرحمان خان است. فضای مدرسه، با نیمکت‌های چوبی و پنجره‌هایی رو به حیاطی پر از درخت، حس نوستالژی خاصی داشت. آموزگارانی که آن جا کار می‌کردند، با افتخار از گذشته مدرسه و نقش آن در تربیت نسل‌های با سواد کابل می‌گفتند. در حقیقت، این بنا بیش از آن که فقط محل آموزش باشد، بخشی از میراث فرهنگی و آموزشی افغانستان است و در فهرست ارزشمندترین بناهای تاریخی کابل قرار می‌گیرد.
۶. منار استقلال؛ نماد سرافرازی ملت افغانستان
یکی از صبح‌ها به سمت دامنه تپه‌ای رفتم که منار استقلال بر فرازش قرار دارد. در مسیر بالا رفتن از پله‌ها، پرچم‌های افغانستان در باد می‌رقصیدند و حس غرور خاصی ایجاد می‌کردند. این منار برای گرامی‌داشت پیروزی مردم افغانستان بر استعمارگران ساخته شده و بالای آن، نمای کاملی از کابل دیده می‌شود. کنار منار، نوشته‌هایی وجود دارد که وقایع مهم تاریخ استقلال را ثبت کرده‌اند. از نظر نمادین، این مکان یکی از برجسته‌ترین بناهای تاریخی کابل است که نماد ایستادگی و هویت ملی افغان‌ها نیز به‌شمار می‌رود.
۷. مسجد پل خشتی؛ نمادی از مذهب و معماری سنتی
در نزدیکی پلی قدیمی، مسجدی باشکوه با نمایی از آجر قرمز دیدم که نام آن پل خشتی بود. این مسجد در قرن ۱۷ ساخته شده و جزو قدیمی‌ترین مساجد کابل محسوب می‌شود. فضای داخل مسجد ساده اما عمیقاً معنوی است. معماری سنتی، کاشی‌کاری‌های خاص و نقش‌ونگارهای اسلامی، همه باعث می‌شوند این مسجد به‌عنوان یکی از اصیل‌ترین بناهای تاریخی کابل شناخته شود.
۸. آرامگاه تیمورشاه درانی؛ جلال پادشاهی در دل کابل
یکی از بناهایی که از فاصله دور هم خودنمایی می‌کند، آرامگاه تیمورشاه درانی است. گنبد آبی رنگ و معماری خاص ایرانی– مغولی آن، جذابیت زیادی دارد. این پادشاه، یکی از چهره‌های مهم تاریخ افغانستان بوده و آرامگاهش نیز همانند شخصیتش با شکوه ساخته شده است. فضای اطراف آن نیز به‌گونه‌ای طراحی شده که امکان گردش و نشستن در سکوت را فراهم می‌آورد. در فهرست بناهای تاریخی کابل، این آرامگاه جایگاهی ممتاز دارد.
۹. کوچه زرگرها از معروف‌‌ترین بناهای تاریخی کابل
در بخشی از بافت قدیمی کابل، به کوچه‌ای رسیدم که صدای چکش‌های زرگری هنوز هم در آن طنین‌انداز بود. کوچه زرگرها نه فقط بازاری پررونق است، بلکه تاریخ زنده‌ای از حرفه‌های قدیمی مردم کابل را بازگو می‌کند. دکان‌ها با درهای چوبی، ویترین‌های سنتی و استادکارانی که نسل‌به‌نسل هنر زرگری را حفظ کرده‌اند، حال‌وهوایی خاص به اینجا داده‌اند.
۱۰. قصر دارالامان؛ نماد تجمل و قدرت
در آخرین روز سفرم، به دیدن قصر دارالامان رفتم؛ بنایی باشکوه که به‌دست شاه امان‌الله خان ساخته شده بود. با الهام از معماری نئوکلاسیک اروپا، این قصر نماد تلاش شروع معماری مدرن در قرن بیستم بوده و با وجود آسیب‌هایی که در سال‌های جنگ دیده بود، بازسازی شده و مانند قبل جلوه‌ای خیره‌کننده داشت. در سالن‌های بزرگ و راهروهای عریض آن قدم زدم و انگار تاریخ معاصر را در هر گوشه لمس می‌کردم. این قصر، یکی از تأثیرگذارترین بناهای تاریخی کابل است.
کابل؛ نماد زیباترین بناهای تاریخی
با توجه به ورود طالبان به افغانستان و تخریب بسیاری از نقاط این کشور، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که افغانستان دیگر هیچ جاذبه تاریخی ندارد!! خود من دقیقاً از چنین، افرادی بودم، ولی وقتی به توصیه یکی از دوستانم به شهر کابل سفر کردم؛ بناهای تاریخی کابل واقعاً من را شگفت‌زده کردند. از باغ بابر، قلعه بالاحصار و بسیاری از مواردی که برای شما توضیح دادم، همه از جاهای تاریخی کابل به‌شمار می‌روند. اگر قصد سفری کم هزینه به خارج از کشور برای دیدن جاهای دیدنی را دارید، کابل، عالی‌ترین مکان برای شما به‌شمار می‌رود. امیدوارم شما هم مثل من از دیدن آثار تاریخی کابل ببرید.
